Spinvis in Patronaat

Met de Trein, door het Vuur, naar de Dageraad

Een reis die wat de nummers betreft vanavond begint in Oostende, badplaats aan de Belgische kust. Hoewel de naam in het lied zelf niet wordt genoemd is het beeld duidelijk. De lach van de meeuwen, december in duizend kleuren grijs, een seizoen dat niet goed maar ook niet slecht is geweest, de dag beginnen met een tequila zodat de rand er een beetje af is. ‘Drinken aan zee / denken aan jou / wachten op sneeuw.’ Hoe toepasselijk, deze tekst van het nummer Oostende waarmee Spinvis vanavond zijn optreden in de grote zaal van het Patronaat begint. Je zou Oostende bijna vervangen door Haarlem. En de band speelt door. Niet heel de nacht, maar wel ruim twee uur.

Zes jaar duurde het voordat Erik de Jong, de man achter Spinvis, tevreden was over de opvolger van zijn in 2011 verschenen succesalbum ‘Tot Ziens, Justine Keller’. Terwijl de theatertour rond het album al lang en breed was begonnen, moest er toch nog wat worden geschaafd en vertimmerd aan de nummers van zijn nieuwe album. Hier nog wat violen, daar nog een subtiel blazersarrangement. Maar op 28 april 2017 zag ‘Trein Vuur Dageraad’ dan toch eindelijk het licht. Veertien nieuwe nummers, meer dan 50 minuten poëtische teksten in de typische Spinvis-stijl. Je moet er wat moeite voor doen, maar die investering wordt ruimschoots beloond. Ook vanavond in een uitverkocht Patronaat in Haarlem.

Het concert wordt dan wel aangekondigd als de Trein Vuur Dageraad Tour, maar is in feite een soort Greatest Hits show, met nummers van al zijn studioalbums. Dat betekent switchen van nummers die meer dan vijftien jaar geleden zijn geschreven – door De Jong aangekondigd met ‘toen waren sommigen van jullie nog niet eens geboren’ – naar nieuwe songs afkomstig van het ‘Trein Vuur Dageraad’ album. Van bijvoorbeeld Voor Ik Vergeet van het album ‘Spinvis’ (2002) en Het Voordeel Van Video, dat is terug te vinden op het album ‘Dagen Van Gras, Dagen Van Stro’ uit 2005, naar nieuwe nummers zoals het ingetogen gezongen Wat Blijft, het wat meer uitbundige Hallo Maandag en het sfeervolle Van De Bruid En De Zee. ‘Kom gewoon te laat / Liever geen gedicht / En breng geen bloemen mee’.

Trein Vuur Dageraad. Drie woorden ooit door Erik de Jong ingesproken in zijn telefoon. Drie woorden die los van elkaar misschien geen bijzondere betekenis hebben, maar in combinatie de bouwstenen vormen voor het verhaal achter dit vijfde Spinvis-album. De trein staat voor reizen. Uit het raam kijken en zien dat het uitzicht verandert. Maar ook terugkijken naar hetgeen zich eerder in je leven afspeelde, graven in je herinneringen. Vuur staat zowel voor creativiteit als vernietiging, voor zowel het leven als de dood.

Tussen liefde en eeuwigheid

En dageraad, de periode van schemering net voor zonsopkomst? Dageraad staat voor hoop; de hoop op iets nieuws dat in de dag van morgen besloten ligt. Trein Vuur Dageraad, een van de zes nieuwe nummers die vanavond worden gespeeld. ‘Tussen liefde aan de linkerkant / En rechts de eeuwigheid / En in ieder land een vaderland / Een overkant en jij / Bent de trein het vuur de dageraad’.

Tienduizend zwaluwen

‘Wat valt er verder te zeggen / Je stond op een lijst / Ze vroegen om de papieren / Ik was er niet bij / In een vluchtende menigte / Ik herkende je meteen / Als een koning zo weergaloos / En weergaloos alleen / Op een dag bij de waterkant / Op een ochtend in mei / Zagen we tienduizend zwaluwen / Ik heb gezien wie je bent / Ik heb je gekend’. Een deel van de tekst van misschien wel een van de mooiste nummers van ‘Trein Vuur Dageraad’, dat vanavond ook op de speellijst staat: Tienduizend Zwaluwen. De link naar de vluchtelingencrisis, naar mensen die onder druk van de omstandigheden huis en haard verlaten op zoek naar een nieuwe toekomst. Met of zonder papieren. Niet hard en verwijtend, maar beschouwend en wat omfloerst. Zeg maar op de Spinvis-manier.

Ruim twee uur staan Erik de Jong en zijn mede-muzikanten – Saartje van Kamp (cello, toetsen, gitaar, zang), Marcel van As (drums, zang), Lucas Oldeman (toetsen, gitaar, zang), Diede Oosterveen (toetsen, basgitaar, zang) en Merel Junge (viool, eufonium, trompet) – op het podium van het Patronaat. Meer dan twee uur staat naast mij een meisje van een jaar of tien, elf samen met haar vader te genieten van nummers als Het Voordeel Van Video, Ronnie Knipt Zijn Haar, Club Insomnia en Kom Terug. Na een optreden van Imagine Dragons in de Ziggo Dome is dit haar tweede ‘echte’ concert.

Als de reguliere set is afgelopen geeft Erik de Jong het meisje een hand, waarna zij wat in zijn oor fluistert. Of hij ‘asjeblieft’ haar lievelingsnummer, Bagagedrager, wil spelen. En of het nu op verzoek is of niet, na Wespen Op De Appeltaart sluit Spinvis af met Bagagedrager. ‘Een motor draait / De baby huilt / Een vogel schreeuwt / De dag begint / En de snelweg suist’. Ik zie haar intens genieten …..