Tom McRae in Vondelkerk

Britse singer-songwriter biedt sprankje hoop in donkere tijden

De eerste herfststorm van 2017. Grijze luchten, harde wind, af en toe een striemende regenbui. Weersomstandigheden die uitstekend passen bij de muziek van Tom McRae en de herinneringen die bij hem op zullen doemen aan de dagen die hij doorbracht op een Noorse eilandje bij Røvær.

Daar werkte McRae in alle rust aan zijn achtste album ‘Ah, The World! Oh, The World!’ dat op 28 augustus verscheen bij Buzzard Tree/Sony Records. Een eenvoudig houten huis, een begraafplaats, wat ronddolende schapen. Een eilandje van niks dus eigenlijk. Bij uitstek geschikt om even afstand te nemen van de donkere wereld om hem heen. De plek om zichzelf een beetje terug te vinden.

Dat ‘zichzelf terugvinden’ is deels gelukt, zo valt af te leiden uit het (dag)boek dat in combinatie met het nieuwe album is verschenen en waarin verslag wordt gedaan van zijn tijd op Røvær en de daaropvolgende weken in een hutje in de Catskill heuvels van de staat New York. Het vertrouwen is weer een beetje terug. De eerste opwelling om na de Engelse keuze voor Brexit helemaal te stoppen met muziek schrijven en muziek maken is wat weggeëbt.

Knagend onbehagen

Voor een deel ook ‘vertaald’ naar nummers op zijn nieuwe album, zoals bijvoorbeeld in None Of This Really Matters dat vanavond in de Vondelkerk prominent op de speellijst staat. ‘Well my country it’s gone mad and everyway it turns out bad / tell me again what it is you think you’ve won / And don’t sell me your cheap hope, I’ll take a length of good strong rope / it’ll serve me when time comes…’. Maar helemaal verdwenen is het gevoel van onbehagen niet. Misschien maar goed ook, want een gelukkige en tevreden Tom McRae zou in muzikaal opzicht de dood in de pot zijn.

‘Hi Tom, hoe gaat het?’ is mijn eerste vraag als ik rond 17.00 uur de Vondelkerk binnenloop en hem aantref achter de geïmproviseerde bar. Ik heb de zaterdag hiervoor, na zijn optreden op festival Popmonument in Bergen op Zoom een afspraak gemaakt om in de Vondelkerk wat foto’s te maken tijdens de soundcheck, omdat ik vermoedde dat fotograferen tijdens het optreden zelf weleens problematisch zou kunnen zijn. Een goede gok, want zelfs met een sluitertijd van 1/50 bij een ISO-waarde van 8000 zijn een aantal foto’s gemaakt tijdens het concert niet echt geweldig. ‘Eigenlijk wel goed’, antwoordt McRae, en voegt er met een lach op zijn gezicht aan toe dat dit redelijk bijzonder is voor de sombermens Tom McRae. ‘De optredens in Brussel en Parijs waren geweldig, dus dat moet vanavond in deze bijzondere omgeving ook goed komen. Eerst maar eens alles uitpakken en opstellen.’

Uitpakken is geen probleem – okay, er moeten wat snaren worden vervangen bij een van zijn vier gitaren en Olli Cunningham is bijna een half uur bezig met het aansluiten van zijn keyboards en bijbehorende apparatuur – maar de soundcheck is een ander verhaal. ‘Probleem is de weerkaatsing van het geluid’, legt vaste geluidsman David uit. ‘Helemaal in zo’n lege kerk pingpongt het geluid alle kanten op. De uitdaging voor ons is om, gegeven de omstandigheden, een goede balans te vinden tussen een optimaal zaalgeluid met alle stoelen bezet en het geluid op het podium.’

Dat betekent testen, testen en nog eens testen. One-two-three-check / One-two-three-check / One-two-two-two-one-check / One-two-check-check.’ Olli Conningham geeft aanwijzingen, David verzet wat schuifjes. En door gaat het testen: one-two-three-check, en voor de verandering ook in wat andere talen: ‘Eins-Zwei-Drei-Check / Uno-dos-tres-check / Yksi-kaksi-kolme-check.’ Tsja, het heet niet voor niets ‘soundcheck’. Dan, rond 18.30 uur, is alles gereed om uit te proberen hoe de muziek klinkt.

Darkness everywhere

Eerst Tom McRae in z’n eentje. ‘You danced so good like a spider had bit you, kicking your heels zo high / the weather man lied and the storm never came on the night Lou Reed died ….’ De eerste regels van Show Them All, dat is terug te vinden op zijn nieuwe album en waarmee hij het optreden vanavond solo zal openen. Niet slecht. Nog wat finetunen en door naar de volgende uitdaging: de titelsong van het album ‘Ah, The World! Oh, The World!’ waarbij Tom zijn gitaar met de paukenstok bespeelt. Somber, donker, dreigend. Vooral het zinnetje ‘I see darkness everywhere’ blijft hangen.

Als ook hier het geluid goed genoeg wordt bevonden breekt het moment aan om met z’n drieën eventjes lekker voluit te gaan, met The Only Thing I Know dat o.a. is terug te vinden op het in 2010 verschenen compilatiealbum ‘The Streetlight Collection’. Helemaal goed, niks meer aan doen, 19.00 uur en tijd voor een hapje. Niet voor ELLA die het voorprogramma voor haar rekening neemt. ’Een half uurtje voor het opbouwen en de soundcheck? Dat moet lukken.’ En het lukt.

Ruim anderhalf uur later – ELLA heeft even daarvoor een uiterst sfeervolle set van een half uur afgesloten met Please Stay, een cover van The Drifters uit 1961 – is het show time voor Tom McRae in de inmiddels volgelopen, met 220 stoelen aangeklede, Vondelkerk. Samen met z’n twee goede vrienden die ook meespeelden tijdens de tour tien jaar geleden toen de cd ‘Live 2007’ werd opgenomen. Olli Cunningham op keyboards, shakers, symbals en een mix van pedalen; eigenlijk geen spat veranderd, hooguit wat rijziger geworden. Oli Kraus op cello; het haar ietsje langer, wat grijzer ook.

En McRae zelf? Ach, eigenlijk ook niks veranderd. Nog altijd in het zwart gekleed, nog altijd een vlassig baardje, nog altijd de sombere kijk op het leven wat doorklinkt in zowel zijn liedteksten als in de woorden tussen de nummers. Zelfs de tracklist van het live album uit 2007 en de setlist van het optreden in de Vondelkerk tien jaar later vertoont een behoorlijke overlap. Walking 2 Hawaii, met de intrigerende openingsregel: ‘Falling feels like flying / Until you hit the ground’. Maar ook A & B Song, End Of The World News (Dose Me Up), One Mississippi en The Only Thing I Know staan vanavond op de speellijst. En natuurlijk Boy With The Bubblegun, afkomstig van zijn in 2000 uitgebrachte debuutalbum, simpelweg ‘Tom McRae’ getiteld.

Anti-Brexit song

Vanavond dus veel oud werk en daar is waarschijnlijk niemand in de Vondelkerk rouwig om. Dit is de Tom McRae die we kennen; dit is Tom McRae op zijn best. Naast de hierboven reeds genoemde nummers, ook het traag voortwalsende Sao Paulo Rain, het verstilde (‘weet je nog Oli, dat droevige liedje over dat meisje’) It Ain’t You van het album ‘All Maps Welcome’ (2013), het nummer Mermaid Blues van het in 2003 verschenen album ‘Just Like Blood’. En ja, ook vier nummers van zijn nieuwe album, waarbij vooral Toms al eerdergenoemde anti-Brexit song None Of This Really Matters en de titelsong van het album Ah, The World! Oh, The World! indruk maken. De wereld lijkt gek geworden, Tom McRae ziet het hoofdschuddend aan en probeert de ellende een beetje uit zijn hoofd te zetten en van zich af te schrijven.

Einde der tijden

Het concert is vier nummers onderweg. A & B Song van zijn debuutalbum is net gespeeld en het is tijd om het publiek te begroeten. ‘Hello, how are you doing?’, klinkt het vanaf het podium. ‘Super’, brult iemand achterin de zaal. ‘Super? Are you kidding? This is 2017 man? Where have you been these days?’ Nee, kom bij Tom McRae niet aan met het verhaal dat het allemaal best goed gaat, of op z’n minst wel meevalt. Nou vooruit, na afloop van het concert misschien. Als de (het zijn zijn eigen woorden) tot droefenis stemmende teksten zo op je gemoed hebben gewerkt dat je blij bent dat je op de tonen van Bruce Springsteens Born To Run weer naar buiten mag.

‘Tijd voor een liedje over het einde der tijden’. Walking 2 Hawaii wordt ingezet. ‘We’ll walk to Hawaii / A final sunset on the waves / The perfect girl, the perfect place /To watch the world go down in flames…’. Vrolijk wordt het qua liedteksten eigenlijk nooit bij Tom McRae, dus ook vanavond niet. Maar dat wisten de 250 bezoekers eigenlijk al bij voorbaat. Wel mooi, bedroevend mooi ….