In gesprek met de Engelse singer-songwriter Tom McRae
In april trok de Britse singer-songwriter Tom McRae twee weken kriskras door Nederland (o.a in LuxorLive). Acht optredens op plekken waar hij meestal nog niet eerder was geweest. Genietend van de uitstekende faciliteiten die de Nederlandse poppodia bieden en door de korte reisafstanden genoeg tijd om af en toe door een oude stad te dwalen of een museum te bezoeken. Voorafgaand aan zijn optreden in Hedon/Zwolle sprak LiveStreamMagazine met Tom McRae. Over zijn nieuwe album, over de kunst van het liedjes maken, over de charme van solo-optredens en over de gevaren van streamingsdiensten als Spotify.
“Voor mij is een album nooit echt af. Op een bepaald moment ben je zover dat veranderingen of aanvullingen niet meer werken. Dan moet je tegen jezelf zeggen “dit is het, niks meer aan doen.”
De zon schijnt, de vogels fluiten, de temperatuur zegt ‘zomer’ in plaats van ‘begin lente’. Staat dit symbool voor de nieuwe Tom McRae 2.0?
Tom lacht. “Ja, van nu af aan alleen maar zonnige muziek”, om vervolgens fijntjes op te merken dat het onderweg van Eindhoven naar Zwolle wel degelijk regende. “Weet je, na al die sombere liedjes is het tijd voor verandering. Dus vanaf dit moment alleen maar zonnige klanken. Of het volgende album dit zal weerspiegelen? Ach, ik denk dat de wereld wel wat zonnestralen kan gebruiken, maar ik denk niet dat ik daarvoor de aangewezen persoon ben. Het zal wel weer een vertrouwd Tom McRae album worden met weinig ruimte voor de zon en des te meer voor onweerswolken.”
‘Het moeilijkste moment voor een artiest is te bepalen of een nieuw album ook echt af is’. Ik citeer Jack White in een onlangs verschenen interview. Geldt dat ook voor jou?
“Voor mij is een album nooit echt af. Op een bepaald moment ben je zover dat elke verandering of aanvulling niet meer werkt. Dan moet je tegen jezelf zeggen ‘dit is het, niks meer aan doen’. Bij al mijn albums hoor ik dingen die ik nu anders zou doen, dus daar ben ik aan gewend. Wat helpt is een deadline, een datum dat iets echt af moet zijn. Anders blijf ik knutselen. Ken je dat verhaal van die portret- en landschapschilder die een werk had verkocht en vervolgens met de nieuwe eigenaar meereisde om daar in huis nog veranderingen aan te brengen? Dat zou ik kunnen zijn.”
“Je ziet het onrecht, je ziet de ongelijkheid, je ziet dat veranderingen nodig en mogelijk zijn. Maar je merkt ook dat er feitelijk niks verandert en ja, dan ligt frustratie op de loer.”
Je nieuwe album heet Ah, The World! Oh, The World! Kun je wat meer vertellen over de titel van dit achtste Tom McRae album?
“Kijk naar de wereld van nu, een plek vol uitdagingen en verrassingen. Eigenlijk zouden we ons geluk niet op moeten kunnen. Dat is voor mij ‘Ah, The World!’; een wereld die vraagt om ontdekt en veroverd te worden. Maar dan sla je een krant open en lees je over bombardementen in Syrië, over iemand als Trump die in de Verenigde Staten het beleid bepaalt, over toenemend racisme en antisemitisme, over schietpartijen op scholen. En dat is ‘Oh, The World’. Hoe kan dat, een wereld die zo mooi is en tegelijkertijd volledig doorgeslagen lijkt te zijn. Die twee uitersten heb ik geprobeerd in de titel te vangen. Je ziet het onrecht, je ziet de ongelijkheid, je ziet dat veranderingen nodig en mogelijk zijn. Maar je merkt ook dat er feitelijk niks verandert en ja, dan ligt frustratie op de loer.”
“Een nieuw album is voor mij vooral heel veel knutselen en problemen oplossen. Dingen toevoegen, dingen weglaten. Zoeken naar de juiste balans tussen woorden en akkoorden.”
Voor het maken van je nieuwe album huurde je eerst een blokhut op een klein Noors eilandje en daarna een huisje in de heuvels rond New York. Had je dat nodig, die ‘eenzame opsluiting’?
“Ja, ik wilde de dingen dit keer wat anders doen. Weg van alle luxe, weg van de drukte van de stad. Een plek waar ik in m’n eentje m’n gang kon gaan. Teksten vanuit mijn notitieboekje op grote vellen papier zetten en aan de muur hangen en dan kijken of er een nieuw lied in verborgen zit. Je probeert wat dingen uit, plakt er hier en daar wat noten aan vast en je kijkt wat het oplevert. Drums nodig? Met de klankkast van je gitaar kun je ook leuke dingen doen. Een nieuw album is voor mij vooral heel veel knutselen en problemen oplossen. Dingen toevoegen, dingen weglaten. Zoeken naar de juiste balans tussen woorden en akkoorden. En dan maar hopen dat de luisteraar het oppikt.”
In het dagboek dat hoort bij je album, heb je het over ‘gamut’. Letterlijk toonladder, maar je gebruikt het in een breder verband namelijk voor al je liedjes die je hebt gemaakt. Hoe ziet de ‘gamut’ van de Tom McRae eruit?
“Kort samengevat, heel veel wanhoop en hier en daar wat hoop. Wanhoop, zoals bijvoorbeeld verwoord in de song Show Them All, waarvan de basistekst geschreven is na de Brexit-verkiezingen. Maar ik realiseer me heel goed dat wanhoop uiteindelijk niks oplevert, dus je moet soms tegen beter weten in op zoek naar die sprankjes hoop. Hoping Against Hope is zo’n song. In mijn liedjes probeer ik niet al te wanhopig, niet al te cynisch te zijn. Maar dat blijft lastig, want eerlijk gezegd vind ik de situatie waarin de wereld op dit moment verkeert niet echt hoopgevend.”
Als we toch even naar sprankjes op zoek gaan, waar zie je die?
“Vooral bij de volgende generatie. De jeugd van tegenwoordig wordt vaak als lui en gemakzuchtig omschreven. Mijns inziens ten onrechte. Voorbeelden? Kijk naar de beweging onder de jeugd in de Verenigde Staten naar aanleiding van die schietpartijen op scholen. Het zijn jongeren die wat proberen te doen aan het ongebreidelde wapenbezit en het opnemen tegen de machtige NRA (National Rifle Association). Kijk naar de #MeToo en #TimesUp bewegingen. Voor mij zijn dat sprankjes hoop die ik koester; sociale bewegingen als katalysator voor veranderingen. Misschien gaat het langzaam, misschien duurt het lang, maar er is hoop….”
Je dagboek begint met ‘My country has gone mad and taken me with it’, om te vervolgen met ‘I feel like quitting music, finally and for good.’ Heb je nog steeds dat gevoel?
“Dat is een lastige. Laat ik zeggen dat ik nog steeds twijfel. Ik prijs mezelf gelukkig met een trouwe schare fans die bereid is mijn albums te kopen en naar m’n concerten te komen. Dat doet me ontzettend goed en stelt me in staat dingen te doen op de manier zoals ik het wil. Maar op het moment dat het als ‘werk’ gaat aanvoelen wordt het tijd om te stoppen. Ik zie mezelf niet als 65+ er het podium op strompelen voor een show; in dat geval is het beter als een jongere ‘Tom McRae’ de zaak overneemt. Natuurlijk zijn er muzikanten op leeftijd die zichzelf blijven vernieuwen, zoals Bob Dylan of Neil Young, maar ik twijfel of Tom McRae in dat rijtje past.”
“Muziek is ongelooflijk belangrijk voor me. Het bepaalt de manier waarop ik naar de wereld kijk, naar de mensen kijk, naar mezelf kijk. Het is zowel mijn therapie als mijn therapeut.”
Over bands gesproken, hoe is het met The Standing Band? En wat is leuker, met de band op stap of dit soort solo-optredens zoals vanavond?
“The Standing Band? Die staat even geparkeerd, maar hopelijk niet voor lang want het is veel te leuk om samen te spelen. De solo-shows zijn op een andere manier leuk. Daar is het de uitdaging om zowel het publiek als jezelf anderhalf tot twee uur bij de les te houden. Met de keuze van liedjes, de verbindende teksten en de manier waarop je het publiek bij het optreden betrekt. Bij deze serie shows wordt de speellijst maar voor een klein deel bepaald door wat ik persé wil spelen en voor een veel groter deel door de sfeer van het moment en door het publiek in de vorm van verzoekjes. En ja, dat is een stuk makkelijker als je in je eentje op het podium staat. Met de band of met een trio ligt alles veel meer vast, maar als het lekker loopt is het wel weer een feestje dat je met z’n allen viert.”
Even terug naar je dagboek. Daarin zeg je ‘I take many things too seriously, I certainly take my music seriously. It has to stand for something, at least to me….’. Waar staat je muziek voor?
“Muziek is ongelooflijk belangrijk voor me. Het bepaalt de manier waarop ik naar de wereld kijk, naar de mensen kijk, naar mezelf kijk. Het is zowel mijn therapie als mijn therapeut. Via de muziek schrijf en zing ik dingen van me af, voel ik me minder eenzaam. Dus ja, muziek is ongelooflijk belangrijk voor me en ik neem het uiterst serieus. En dan bedoel ik de muziek, niet per definitie mijzelf. Of mensen er iets van kunnen leren? Ach, het is al mooi als mensen naar aanleiding van mijn liedjes iets meer en iets vaker gaan nadenken over dingen. En prima als ze daarbij hun eigen interpretatie geven aan en beelden verzinnen bij wat ik daar op het podium sta te doen.”
“Boy With The Bubblegun; die song heeft alles in zich waar ik voor sta. De wil om de wereld te veranderen, de wetenschap dat zo’n verandering er gewoonweg niet in zit, het gevoel van machteloosheid als gevolg daarvan en de boosheid die dat dan weer opwekt.”
Een nieuw Tom McRae album in een tijd dat het gros van het publiek eigenlijk geen albums meer koopt en streamingsdiensten groter en groter worden. Hoe sta jij tegenover bijvoorbeeld Spotify?
“Voor wat betreft streamingsdiensten als Spotify, overheerste bij mij lange tijd een gevoel van boosheid. Alsof muziek nauwelijks tot geen waarde heeft. Kijk, ik red me wel, maar denk eens aan die jonge beginnende muzikanten. Moeten zij meegaan in die commerciële bubble? Moeten zij streven naar zoveel mogelijk streams, zich daarmee overleverend aan diensten als Spotify? Maar behalve boos, maakt het me ook verdrietig. Dit is blijkbaar de wereld die wij willen. En ja, ook mijn werk is terug te vinden op Spotify. Qua geld levert het me nagenoeg niks op, maar ik zie het vooral als een gebaar naar mijn fans die niet in staat zijn naar mijn concerten te komen.”
Tot slot, wat is voor jou de ultieme Tom McRae song, de Tom McRae signature song?
“Eén van de songs die mij het meest aan het hart ligt en die ik bijna altijd speel is Boy With The Bubblegun; die song heeft alles in zich waar ik voor sta. De wil om de wereld te veranderen, de wetenschap dat zo’n verandering er gewoonweg niet in zit, het gevoel van machteloosheid als gevolg daarvan en de boosheid die dat dan weer opwekt. Dat voelde ik toen ik het nummer schreef, dat voel ik eigenlijk nog steeds als ik het zing.” En dus staat Boy With The Bubblegun ook vanavond op de speellijst tijdens het optreden van Tom McRae in de Kleine Zaal van Hedon. En luister je er net even wat anders naar.
Tekst en foto’s: Herman Sixma
Verslag Tom McRae in Luxor Live
